Zagadnienia prawne

Maj 20, 2013

Charakterystyka energetyczna budynków

Obecnie w Departamencie Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Wodnej trwają prace nad projektem ustawy o charakterystyce energetycznej budynków, co jest efektem konieczności wprowadzenia do polskiego systemu prawnego postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 roku w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz. Urz. UE L 153 z 18.06.2010, str. 13 – 35).

1. Podstawy prawne charakterystyki energetycznej budynków.

Aktualnie system oceny energetycznej budynków regulują następujące akty normatywne:

- dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 roku w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (Dz. Urz. UE L 1 z 04.01.2003, str. 65—71),

- ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz.U.2010.243.1623 j.t. z późn. zm.), przy czym pierwotne wprowadzenie postanowień dyrektywy 2002/91/WE (już nieobowiązującej) został wprowadzony do polskiego systemu prawnego wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 19 września 2007 roku o zmianie ustawy - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 191, poz. 1373), następnie znowelizowanej ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 roku o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 161 poz. 1279),

- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki oraz ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690, z późn. zm.),

- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 roku w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. Nr 120, poz. 1133, z późn. zm.),

- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2008 roku w sprawie przeprowadzania szkolenia oraz egzaminu dla osób ubiegających się o uprawnienie do sporządzania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego oraz części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową (Dz. U. Nr 17, poz. 104),

- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 roku w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (Dz. U. Nr 201, poz. 1240),

- rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2009 roku w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osoby sporządzającej świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową (Dz. U. Nr 224 poz. 1802).

2. Przedmiot regulacji w zakresie charakterystyki energetycznej budynków w polskim ustawodawstwie.

Powyższe akty normatywne w zakresie polskiego ustawodawstwa dotyczącego oceny energetycznej budynków obejmują:

- obowiązek sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej budynków, lokali mieszkalnych oraz części budynku stanowiących samodzielną całość techniczno-użytkową, w oparciu o jednolitą metodologię obliczania charakterystyki energetycznej,

- obowiązek regularnych kontroli kotłów opalanych paliwem nieodnawialnym oraz urządzeń chłodniczych w systemach klimatyzacji,

- wprowadzenie minimalnych wymagań dotyczących standardu energetycznego nowych budynków,

- wprowadzenie minimalnych wymagań dotyczących standardu energetycznego budynków istniejących, podlegających przebudowie,

- zalecenia rozpatrzenia opłacalności zastosowania w budynkach nowowznoszonych, o powierzchni użytkowej większej niż 1000 m2, najefektywniejszych pod względem energetycznym alternatywnych systemów dostaw energii opartych na źródłach odnawialnych (np. skojarzone wytwarzanie ciepła i elektryczności, pompy ciepła),

- wymóg sporządzania w ramach projektu budowlanego projektowanej charakterystyki energetycznej obiektu budowlanego w oparciu o przepisy dotyczące metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego oraz części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową.

3. Co zmieniła nowelizacja z 2009 roku?

Przepisy dotyczące oceny energetycznej budynków podlegały jednokrotnej korekcie poprzez uchwalenie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 161 poz. 1279). Głównymi jej celami było:

– szczegółowe określenie sytuacji, w których powstaje obowiązek sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej lokalu mieszkalnego,

– wprowadzenie reguł postępowania, zasad niezależności oraz odpowiedzialności zawodowej dla osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej,

– doprecyzowanie zasad prowadzenia rejestrów osób uzyskujących uprawnienia do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej.

4. Nowe kwestie przewidziane w projekcie ustawy o charakterystyce energetycznej budynków.

Według założeń projektu ustawy o charakterystyce energetycznej budynków przygotowanych przez Departament Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa Ministerstwa transportu, budownictwa i gospodarki morskiej, celem dostosowania ustawodawstwa polskiego do postanowień dyrektywy 2010/31/UE, w projektowanej ustawie o charakterystyce energetycznej budynków mają zostać uregulowane następujące, nowe kwestie:

- zapewnienie egzekwowania obowiązku przekazywania świadectw w przypadku sprzedaży budynku lub części budynku, doprecyzowanie przypadków, gdy zachodzi obowiązek sporządzenia świadectwa charakterystyki energetycznej z wyszczególnieniem na budynki nowe i istniejące,

- zapewnienie kontroli świadectw charakterystyki energetycznej oraz protokołów z przeglądów systemów grzewczych i klimatyzacji oraz kotłów przez niezależny organ,

- wprowadzenie obowiązku zamieszczania informacji dot. efektywności energetycznej budynków w reklamach komercyjnych w mediach,

- wydanie delegacji ustawowej do opracowania krajowego planu mającego na celu zwiększenie liczby budynków o niemal zerowym zużyciu energii, oraz rozporządzeń wykonawczych w zakresie metodyki obliczania świadectw charakterystyki energetycznej budynków oraz wzorów świadectw rozporządzenia w sprawie rejestru, prowadzenia kontroli świadectw oraz protokołów kontroli urządzeń grzewczych i klimatyzacyjnych,

- wprowadzenie obowiązku posiadania świadectwa dla istniejących budynków zajmowanych przez władze publiczne, o powierzchni większej niż 500 m², próg dotyczący powierzchni użytkowej 9 lipca 2015 roku zostanie obniżony do 250 m2,

- rozszerzenie istniejącego obowiązku kontroli systemów ogrzewania i klimatyzacji,

- wprowadzenie obowiązku umieszczania świadectw charakterystyki energetycznej w widocznym miejscu, w przypadku budynków zajmowanych przez władze publiczne oraz budynków użyteczności publicznej, dla których istnieje świadectwo charakterystyki energetycznej, o powierzchni większej niż 500 m², próg dotyczący powierzchni użytkowej 9 lipca 2015 roku zostanie obniżony do 250 m2.

Zdaniem autorów projektu ustawy zdefiniowania wymagają następujące pojęcia:

- świadectwo charakterystyki energetycznej - należy przez to rozumieć dokument zawierający informację o charakterystyce energetycznej budynku lub jego części przeznaczonej do odrębnego użytkowania, sporządzony na podstawie przepisów odrębnych,

- budynek o niemal zerowym zużyciu energii – należy przez to rozumieć budynek o bardzo wysokiej charakterystyce energetycznej, szczegółowo zdefiniowany w krajowym planie działań, mającym na celu zwiększenie liczby budynków o niemal zerowym zapotrzebowaniu na energię, w którym wymagana energia do zapewnienia funkcji użytkowych pochodzi w dużym stopniu z energii ze źródeł odnawialnych, w tym energii wytwarzanej na miejscu lub w pobliżu,

- klasa energetyczna – należy przez to rozumieć miarę określającą charakterystykę energetyczną budynku lub części budynku, podawaną w formie liter od A+ do G, przy czym klasa A oznacza budynek najbardziej energooszczędny, wyznaczaną zgodnie z przepisami odrębnymi, natomiast klasę A+ oznacza budynek tzw. pasywny lub prawie zero-energetyczny,

- charakterystyka energetyczna budynków - należy przez to rozumieć zbiór danych i wskaźników energetycznych budynku, określających całkowite obliczeniowe lub pomierzone zapotrzebowanie budynku na energię na potrzeby związane z typowym użytkowaniem budynku, przy uwzględnieniu warunków klimatycznych oraz wymagań jakości środowiska wewnętrznego w budynku.

5. Pozostałe zdefiniowane pojęcia zawarte w dyrektywie.

Przy czym wskazać należy, iż dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 roku w sprawie charakterystyki energetycznej budynków definiuje ponadto definicję:

- "system techniczny budynku" oznacza urządzenia techniczne do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji, ciepłej wody, oświetlenia budynku lub modułów budynku, lub ich kombinację;

- "energia pierwotna" oznacza energię pochodzącą z odnawialnych i nieodnawialnych źródeł, która nie została poddana żadnemu procesowi przemiany lub transformacji;

- "energia ze źródeł odnawialnych" oznacza energię pochodzącą z niekopalnych źródeł odnawialnych, a mianowicie energię wiatru, energię promieniowania słonecznego, energię aerotermalną, geotermalną i hydrotermalną i energię oceanów, hydroenergię, energię pozyskiwaną z biomasy, gazu pochodzącego z wysypisk śmieci, oczyszczalni ścieków i ze źródeł biologicznych (biogaz);

- "przegrody zewnętrzne" oznaczają zintegrowane elementy budynku, które oddzielają jego wnętrze od środowiska zewnętrznego;

- "moduł budynku" oznacza sekcję, piętro lub mieszkanie w budynku zaprojektowane lub przerobione do odrębnego użycia;

- "element budynku" oznacza system techniczny budynku lub element przegród zewnętrznych budynku;

- "ważniejsza renowacja" oznacza renowację budynku, w której:

a) całkowity koszt prac renowacyjnych związanych z przegrodami zewnętrznymi lub systemami technicznymi budynku przekracza 25 % wartości budynku, nie wliczając wartości gruntu, na którym usytuowany jest budynek; lub

b) renowacji podlega ponad 25 % powierzchni przegród zewnętrznych.

Państwa członkowskie mogą wybrać zastosowanie opcji a) lub b);

- "norma europejska" oznacza normę przyjętą przez Europejski Komitet Normalizacyjny, Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki lub Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych i udostępnioną do użytku publicznego;

- "kogeneracja" oznacza jednoczesne wytwarzanie w jednym procesie energii cieplnej i elektrycznej lub energii mechanicznej;

- "poziom optymalny pod względem kosztów" oznacza poziom charakterystyki energetycznej skutkujący najniższym kosztem w trakcie szacunkowego ekonomicznego cyklu życia, przy czym:

a) najniższy koszt jest określany z uwzględnieniem związanych z energią kosztów inwestycyjnych, kosztów utrzymania i eksploatacji (w tym kosztów energii i oszczędności, kategorii odnośnego budynku, zysków z wytworzonej energii – w stosownych przypadkach) oraz – w stosownych przypadkach – kosztów usunięcia; oraz

b) szacunkowy ekonomiczny cykl życia określany jest przez każde państwo członkowskie.

- "system klimatyzacji" oznacza połączenie elementów wymaganych dla zapewnienia formy obróbki powietrza w pomieszczeniach, za pomocą których temperatura jest kontrolowana lub może być obniżana;

- "kocioł" oznacza połączenie kotła z palnikiem przeznaczone do przekazywania cieczom ciepła uwalnianego w procesie spalania;

- "znamionowa moc użyteczna" oznacza maksymalną moc cieplną, wyrażoną w kW, określoną i gwarantowaną przez producenta jako możliwą do dostarczenia podczas ciągłej pracy przy zachowaniu sprawności użytkowej podanej przez producenta;

- "pompa cieplna" oznacza maszynę, urządzenie lub instalację, która przenosi ciepło z naturalnego otoczenia, takiego jak powietrze, woda lub grunt, do budynków lub zastosowań przemysłowych poprzez odwrócenie naturalnego przepływu ciepła, tak że przepływa ono z niższej do wyższej temperatury. W przypadku odwracalnych pomp ciepła mogą one także odprowadzać ciepło z budynków do naturalnego otoczenia;

-"system ogrzewania lokalnego" lub "chłodzenia lokalnego" oznacza dystrybucję energii termicznej w postaci pary, gorącej wody lub schłodzonych płynów z centralnego źródła produkcji przez sieć do wielu budynków lub punktów w celu wykorzystania jej do ogrzewania lub chłodzenia pomieszczeń lub procesów.

6. Proponowane w projekcie ustawy zmiany.

Określenie jakie budynki i w jakich sytuacjach objęte są obowiązkiem.

Według proponowanego projektu będą to dwie sytuacje. W przypadku budynku nowego lub jego części przeznaczonej do odrębnego użytkowania ( na przykład poprzez wyodrębnienie mieszkania będą to sytuacje gdy budynek jest:

- oddawany do użytkowania, zgodnie z przepisami ustawy Prawo budowlane,

- zbywany na podstawie umowy sprzedaży,

- wynajmowany.

W przypadku natomiast budynku istniejącego lub jego części przeznaczonej do odrębnego użytkowania będą to sytuacje:

- zbycia na podstawie umowy sprzedaży,

- wynajmu,

- zbycia na podstawie umowy zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,

- zajmowania przez władze publiczne, gdy powierzchnia użytkowa jest większa niż 500 m2,

- przebudowy, w rozumieniu art. 3 pkt 7a ustawy Prawo budowlane.

Utrata ważności świadectwa

Autorzy projektu proponują aby świadectwo charakterystyki energetycznej straciło ważność w dwóch przypadkach:

- po 10 latach od jego sporządzenia,

- po stwierdzeniu oczywistych i rażących błędów w wykonanym świadectwie w trakcie przeprowadzanego przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej postępowania w sprawie utraty uprawnień do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej.

Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku lub jego części, lub jego kopia będzie sporządzone i załączone do:

- zawiadomienia o zakończeniu budowy budynku lub wraz ze złożeniem wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie, o którym mowa w art. 57 ust. 1 ustawy-z dnia 7 lipca 1994 roku - Prawo budowlane,

- aktu notarialnego, na mocy którego budynek lub część budynku zostanie sprzedana lub zbyta na podstawie umowy zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,

- pisemnej umowy najmu budynku lub jego części.

Odstępstwo od obowiązku sporządzenia świadectwa

Autorzy projektu powołując się na art. 12 ust. 6 dyrektywy 2010/31/UE, na mocy którego możliwe jest wprowadzenie przez państwo członkowskie odstępstwa od obowiązku sporządzania i przekazywania świadectw charakterystyki energetycznej dla niektórych kategorii budynków, proponują aby przepisy dotyczące obowiązku wykonania świadectw charakterystyki energetycznej nie miały zastosowania do budynków:

- wpisanych do rejestru zabytków, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.),

- używanych jako miejsca kultu i do działalności religijnej,

- przeznaczonych do użytkowania w czasie nie dłuższym niż 2 lata,

- przemysłowych, gospodarczych i inwentarskich, nieposiadających instalacji zużywających energię,

- mieszkalnych, przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku,

- wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m².

Ponadto w ustawie przewiduje się przepis, na mocy którego budynki podlegające obowiązkowi certyfikacji energetycznej będą z niego zwolnione w przypadku gdy sporządzone będzie świadectwo w oparciu o przepisy ustawy - Prawo budowlane.

Autorzy:
Marta Kozak-Janik

Tagi: charakterystyka energetyczna budynków

Konkursy

In this competition, we invite architects, designers, and dreamers to imagine the future of art as influenced and created by artificial intelligence. The challenge is to conceptualize what an AI ar...
Marzec 11, 2024
Instytut Wzornictwa Przemysłowego prezentuje wyjątkowe wyzwanie dla młodych kreatywnych umysłów – konkurs Young Design 2024 pod hasłem „REsponsibility – ODPOWIEDZIALNOŚĆ – ZRÓWNOWAŻONE PROJEKTOWANIE”
Marzec 4, 2024

Wasze projekty

Inwestorzy projektu Trzy Szczyty mieli założenie, chcieli dom katalogowy. Po kilku spotkaniach ud...
Marzec 13, 2024
Konkurs realizacyjny na opracowanie koncepcji architektoniczno-rzeźbiarskiej pomnika – praca fina...
Marzec 6, 2024

Wasze realizacje

Mieszkanie w Krakowie zostało zaaranżowane z myślą o właścicielu – miłośniku science fiction. Ins...
Luty 21, 2024
Dom jednorodzinny pod Krakowem. Inspiracje do projektu zaczerpnięte z różnych dziedzin sztuki- mu...
Styczeń 24, 2024

Wydarzenia

Podczas Kongresu będą omawiane aktualne trendy inwestycyjne w odniesieniu do europejskiej strateg...
Luty 5, 2024
Śląska Okręgowa Izba Architektów RP zaprasza na pierwsze Forum Młodej Architektury – Forma 2024....
Styczeń 31, 2024